Genel Araştırma

KOLEKALSİFEROL NEDİR ? D vitamini, kolesterolden elde edilen bir prohormondur.Derimizdeki dermis/epidermis tabakasında bulunan kolesterolün, güneş ışınlarının 290-310 nm dalga boyunda (UVB) dik gelmesiyle kolekalsiferole (D3) dönüşür.Bu açı her mevsimde ve günün her saatinde elde edilemediği için, eksikliği olabilmektedir.Bazı ülkelerde yaşayanlar D vitamininden oldukça fakir durumdalar.Bu eksikliği gıdalar yoluyla gidermeye çalışırlar.Gıdalarda D vitamininin özellikle D2 (ergokalsiferol) formu bulunmaktadır ve bunlar genelde bitkisel kaynaklardır.D3 (kolekalsiferol) formu nadirdir ve balık gibi, karaciğer gibi bazı dokularda bulunur. D2 - D3 formu esas itibariyle pasif durumdadır.Vucutta işlevsellik kazanabilmesi için aktif forma dönüşmesi gerekir.D3 vitamini vucutta depolanabilir ve 3-4 aylık stok yapılabilir. İlk önce karaciğerde kolekalsiferol işlenir ve 25 hidroksivitamin d (25 ohd) ye dönüştürülür.D vitamini testlerinde bakılan değer 25 ohd değeridir; bu form yarı aktif formdur.Genellikle, kanda olması istenen miktar 40-60 ng/ml dir.150 ng/ml üzeri toxic olarak kabul edilir.Kanda dengeli olmasından ve 12 gün gibi bir süre kalmasından dolayı testlerde bu değer bir fikir verir. Bir sonraki adımda 25 hidroksikalsitiriol, böbreklerde 1 alfa hidroksilaz enzimiyle işleme tabi tutularak, son ürün aktif 1,25 dihidroksi vitamin D (1,25 ohd2) ye dönüştürülür. D vitaminini karaciğer ve böbrekte dönüştüren enzimler sürekli kontrol edilir ve dönüşüm oranı kararlı hale getirilir.Paratiroid hormonları ile son form olan 1,25 ohd2 yani kalsitriol seviyesi ayarlanır.Aktif formun vucutta üretildikten sonra, kalma süresi 4-5 saattir. Bazı hastalıklar ve organ yetmezlikleri gibi durumlar için, aktif formdaki D vitamininin ilaçları üretilmiştir.Bu ilaçlarla tüm bu işlemler atlanarak direkt hedefe ulaşılır... İnsanların vucut metabolizmaları genetik olarak ve yaşadıkları çevre etkisiyle birbirinden farklıdır.Dolayısıyla farklı sonuçlar ve farklı sorunlar görülür. Dünyada insanların özellikle kuzey yarım kürede yaşamaları, güneş ışınlarının dik açıyla geldiği günlerin sınırlı olması, kolesterolden fakir beslenme, kalsiferol dönüşüm enzimlerinin düşüklüğü veya baskılanması gibi bir çok faktörden dolayı, D vitamini eksikliği yaşanmaktadır !!! Maalesef ülkemizde D vitamini eksikliği çok yaygındır... D vitamini vucutta kalsiyum ve fosfor dengesini ayarlar.Kemikler ve dişler kalsiyum depolarıdır, aynı zamanda iskeletimizi oluşturan yapıtaşıdır.Vucutta kalsitriol sentezlendiğinde, bağırsaklardan kalsiyum ve fosfor başta olmak üzere bir çok mineral emilimi artar ve kemiklere taşınır.Aynı anda, kanda bulunan kalsiyumun böbrekler yoluyla atılımı baskılanır.Kanda kalsiyum eksikliği olduğunda, kemiklerden kalsiyum çözülmesini yine D vitamini sağlar. Şimdiye kadar D vitaminini sadece kemikler için önemli diye düşünmüş olmanız mümkün, fakat kalsitriol hormonunun bağlandığı vdr reseptörleri kemikler dışında yaklaşık 30 farklı yerde daha bulunuyor.Bu da gösteriyor ki D vitamini aslında çok daha önemli ve hayati bir hormon.Kalsitiriol hormonunun böbrekten renin, pankreastan insülin, makrofaj ve lenfositlerden çeşitli antikor ve sitokinlerin salınımını ve kalp-damar düz kaslarının büyüyüp, çoğalmasını, farklılaşmasını düzenlediği bilinmektedir... Kalsitriol : kemik erimesi, kanser, diyabet, kalp hastalıkları, norolojik hastalıklar, enfeksiyonlar, bağışıklık hastalıkları, yüksek kan basıncı gibi onlarca hastalığın tedavisinde koruyucudur.D vitaminine verilen tüm önem ve faydalar, kalsitriol formunundur.Dolayısıyla bu form vucudumuzda ne kadar düzenli ve yüksekse o oranda faydaları yaşarız. Sporculara yönelik D vitamini yararları kısaca : dopamin, adrenalin, noradrenalin ve gaba yı arttırır.Sinir nöron koruyucu etkilere sahiptir.Parkinson ve dopaminerjik noron yıkımını azaltır.Östrojen sentezini (aromatazı) düşürür, testosteronu ve dht yi arttırır.Depresyonu azaltır, kilo vermeyi ve yağ yakımını kolaylaştırır, iltihabı azaltır, cilt sağlığını korur, alzheimeri önler/geciktirir, fibromiyalji ve kas yorgunluğundan koruyucudur.Kas gücünü ve boyutunu arttırabildiğiyle ilgili çalışmalar vardır.Özellikle eksikliğinde tip 2 kas tipinde atrofi yaşanmaktadır.İç organlarda yağlanmayı azaltıcı etkileri vardır... Doğal yollarla vdr reseptörlerini arttırmak için egzersiz, omega 3, curcumin, resveratrol, e vitamini...kullanılabilir.Doğuştan vdr reseptörleri az ve yetersiz insanlar için sevindirici haber, dışarıdan D vitamini alımı ve güneşlenmek reseptör sayılarını da arttırmaktadır.Östrojen vdr aktivitesini geliştirir, bu nedenle kadınlarda otoimmün hastalıklar erkeklere göre 1/5 oranındadır... Kalsitriolün dokularda bağlandığı vdr reseptörlerinin hassasiyetini düşüren ve bloke eden maddeler kısaca : kafein, kortizol, prolaktin, troid hormon yüksekliği ve bir çok virüs/bakteri kaynaklı hastalık...(özellikle mide ülseri yapan heliobakter pylori). Vdr reseptörleri, hücrelerde doğal olarak bulunan ve kalsitriolle etkileşime giren kapılardır.Vdr reseptörleri, kalsitriol bağlanmasıyla 2000 civarı geni aktif olarak etkiler.Bir örnek vermek gerekirse, güneş sayesinde oluşan kolekalsiferol (D3) ile, genlerimizin % 10 'u kontrol edilmektedir.D vitamini eksikliği igf-1 ve insülin çalışmasında bozukluklara yol açar. Kalsitriol eksikliklerinde belirtiler, özellikler bacaklarda çarpıklık, dişlerde bozukluk ve çabuk çürüme, kemiklerde yumuşama ve kesitsel kayıplar, depresyon, kas ağrıları-fibromiyalji, düşük bağışıklık sisteminden dolayı sık hastalanma, yaraların yavaş iyileşmesi, saç dökülmesi vb. görülür. D vitamininin aktif formunun faydaları yanında işlevsel zararları da vardır.Aslında bu zararlar direkt kalsitriolden kaynaklanmaz, etkilediği organların ortaya çıkardığı olumsuz durumlardır.Buna örnek, kanda kalsiyum fosfor ve diğer minerallerin artması (hiperkalsemi, hiperfosfatemi vb.) ve istenmeyen dokularda birikme yapması gösterilebilir.Damarlarda kireçlenme ve organlarda yumuşak dokularda sertleşme, böbreklerde taş, düzensiz atım ve kalp sorunları, kemik ağrıları, sıvı kaybı, fazla insülin salınımından pankreatit vb. durumlar yaşanabilir. D vitamini kolekalsiferol formunda yağ dokularında depolanabildiği için, 18 yaş üzeri bireylerde günlük 10.000 üniteye kadar alımı güvenli kabul edilir.25 ohd formu ilaç müstahzarı ülkemizde bulunmamaktadır.Fakat aktif form olan 1,25 ohd2 fomunun ilaç müstahzarı vardır.Yaşlılar, obezler, hamileler, emilim bozukluğu olan kişiler, koyu tenli insanlar ve çeşitli baskılayıcı ilaç kullananların, kanlarındaki D vitaminini kontrol ettirmesi gereklidir. D vitamininin kas gelişimine etkisi konusunda yapılmış bir çok araştırma vardır, ve sonucunda elde edilen verilerde eksiklik olanların gelişim hızlarının düştüğü yönündedir. Sporcuların D vitamininin önemini anlamaları ve eksiklikleri tamamlamaları gelişimleri açısından önem arzetmektedir.Konuyla ilgili bir çok link olmasına karşın bir kaçını eklemeyi uygun gördüm. http://tijenacarkan.com/d-vitamini-449.html http://turkishfamilyphysician.com/makaleler/derleme/d-vitamini-eksikligi-ile-ilgili-guncel-bilgiler/ https://www.havadiskibris.com/d-vitamini-hakkinda-hersey/ https://saglikliolalim.com/kalsitriolu-artirmak-ve-d-vitamini-reseptor-genini-aktive-etmek-icin-dogal-yollar/ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2129105/ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6021354/ https://sogacot.org/effects-of-vitamin-d-on-skeletal-muscle-and-athletic-performance/